Wspomnienie z czerwca 2025 r. WYCIECZKA DO LIPUSZA

======================================================================================== ======================================================================================== +++ W środę, 25 czerwca 2025 r. pojechaliśmy na całodniową wycieczkę do Lipusza, którą zorganizowali dla członków Koła PZERI w Wielkim Klinczu Terenia i Jerzy Preisowie. Skorzystaliśmy z autokaru firmy autobusowej Mariana Kaczmarka z Somonina. Po Lipuszu oprowadzał nas i rewelacyjnie opowiadał w roli przewodnika Pan Hubert Grzenia. Pan Przewodnik pokazał nam niezwykłe Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego w Lipuszu które powstało w 2002 r. Mieści się w kościele poewangelickim z 1865 r. Do tej pory zgromadzono tam ponad 300 eksponatów. W muzeum znajdują się stare sprzęty domowe oraz sprzęty gospodarskie, tj.: naczynia kuchenne, magiel, drewniane łóżka, różne rodzaje kierzonek, kopanka, 2 młockarnie konne, kamienie do śrutownika, wóz konny, cepy, uprzęże konne, orczyki, drewniana pompa, cierlica do lnu, drobne narzędzia i wiele innych. Ze sprzętów do prac polowych zgromadzono: koparkę konną, kilka rodzajów bron, pługi. W muzeum zobaczyć można także wóz strażacki z 1913 r., warsztat tkacki z początku XX wieku. Podziwiać tu można również wiele przedmiotów użytkowych, które już na zawsze zniknęły z wiejskich zagród. Większość z nas, również niżej podpisany, z głębokim wzruszeniem, z łezką w oku, oglądaliśmy liczne eksponaty, które doskonale pamiętamy z naszego dzieciństwa sprzed okolo 70 lat. +++ +++ +++ Odwiedziliśmy też osadę Borsztal zamieszkałą przez czterech mieszkańców. Borsztal leży w Gminie Dziemiany (sołectwo Trzebuń). Dziękujemy Tereni i Jerzemu Preisom za zorganizowanie wycieczki.

PONIŻEJ ZAMIESZCZAMY POSZERZONĄ WERSJĘ REPORTAŻU O WYCIECZCE DO LIPUSZA +++ +++ +++ Wspomnienie z czerwca 2025 r. WYCIECZKA DO LIPUSZA W środę, 25 czerwca 2025 r. pojechaliśmy na całodniową wycieczkę do Lipusza, którą zorganizowali dla członków Koła PZERI w Wielkim Klinczu Terenia i Jerzy Preisowie. Skorzystaliśmy z autokaru firmy autobusowej Mariana Kaczmarka z Somonina. Po Lipuszu oprowadzał nas i rewelacyjnie opowiadał w roli przewodnika Pan Hubert Grzenia. Wieś o charakterze małomiasteczkowym liczy około 3 tys. mieszkańców. Leży nad rzeką Wdą, zwaną inaczej Czarną Wodą. Miejscowość jest siedzibą Gminy Lipusz. Pierwsza wzmianka o wsi, pochodzi z czasów krzyżackich, z roku 1398 i dotyczyła danin duchowieństwa pomorskiego dla papiestwa. W roku 1900 Lipusz uzyskał połączenie kolejowe z Kościerzyną. W 1901 z Bytowem i w 1902 z Chojnicami, stając się lokalną stacją węzłową. W roku 1913 Lipusz miał młyn, tartak, restaurację dworcową i 3 karczmy. Inne ciekawostki: w Lipuszu było 2 piekarzy, 4 kowali, 3 krawców, 3 szewców, 2 rzeźników, 3 sklepy kolonialno spożywcze. W 2017 r. lasy otaczające wieś zostały silnie zniszczone w wyniku przechodzącej tędy fali nawałnic (zniszczeniu uległo 4200 ha lasów zarządzanych przez Nadleśnictwo Lipusz). W 2018 r. w ramach restytucji lasu i w związku z obchodami 100-lecia niepodległości Polski z pomocą harcerzy i wolontariuszy (razem ok. 3 tys. osób) na powierzchni ponad 10 ha zasadzono nowe drzewa w taki sposób, aby utworzyły one wizerunek godła państwowego, widoczny z okien przelatujących samolotów. Ponadto leśnicy pozostawili na obszarze 2 ha połamane drzewa, aby przypominały o tym, jak wyglądały okoliczne lasy po katastrofalnym huraganie. W dniu 15 października 1939 r. członkowie Selbstschutzu (samoobrony) i niemieccy policjanci z Lipusza rozstrzelali kilkunastu Polaków (według różnych źródeł 17 lub 19. Podczas akcji aresztowano 49 mężczyzn, których zaprowadzono do pobliskiego lasu w Karpnie. Wszyscy zatrzymani mieli wykopać duży grób. Po zakończeniu pracy zatrzymanych podzielono na dwie grupy. Mniejsza grupa została rozstrzelana. Pozostali mężczyźni musieli zakopać grób, po czym zostali wypuszczeni. Niemieccy zbrodniarze nigdy nie zostali ukarani. Pan Przewodnik pokazał nam niezwykłe Muzeum Gospodarstwa Wiejskiego w Lipuszu które powstało w 2002 r. Mieści się w kościele poewangelickim z 1865 r. Do tej pory zgromadzono tam ponad 300 eksponatów. W muzeum znajdują się stare sprzęty domowe oraz sprzęty gospodarskie, tj.: naczynia kuchenne, magiel, drewniane łóżka, różne rodzaje kierzonek, kopanka, 2 młockarnie konne, kamienie do śrutownika, wóz konny, cepy, uprzęże konne, orczyki, drewniana pompa, cierlica do lnu, drobne narzędzia i wiele innych. Ze sprzętów do prac polowych zgromadzono: koparkę konną, kilka rodzajów bron, pługi. W muzeum zobaczyć można także wóz strażacki z 1913 r., warsztat tkacki z początku XX wieku. Podziwialiśmy również wiele przedmiotów użytkowych, które już na zawsze zniknęły z wiejskich zagród. Większość z nas, również niżej podpisany, z głębokim wzruszeniem, z łezką w oku, oglądaliśmy liczne eksponaty, które doskonale pamiętamy z naszego dzieciństwa sprzed około 70 lat. Odwiedziliśmy też osadę Borsztal zamieszkałą przez czterech mieszkańców. Borsztal leży w Gminie Dziemiany (sołectwo Trzebuń). Dziękujemy Tereni i Jerzemu Preisom za zorganizowanie wycieczki. +++ +++ +++ Zdzisław Jan Brzeziński, uczestnik wycieczki ======================================================================================== ======================================================================================== +++