Zarząd Koła w Wielkim Klinczu z przewodnicząca Elżbietą Brzezińską na czele zorganizował kolejną wycieczkę dla członków PZERI. Tym razem pojechaliśmy na jeden dzień do Grudziądza. Wycieczka okazała się bardzo udana, a Grudziądz niezwykle ciekawym miastem z wieloma zabytkami i atrakcjami.
Już w autokarze podczas podróży o celu wycieczki w bardzo interesujący sposób opowiedział nam Jerzy Preis, który urodził się w Grudziądzu, spędził w nim lata młodzieńcze, ukończył najlepsze liceum ogólnokształcące i zdał w nim egzamin dojrzałości. Informacje Jurka o Grudziądzu były niezwykle ciekawe. Dowiedzieliśmy się, m.in., że miasto leżące na prawym brzegu Wisły, założone w 1065 r., prawa miejskie uzyskało w 1291 r. W XIII w. Krzyżacy wybudowali zamek, który przetrwał do 1945 r. Grudziądz przetrwał m.in. okupacje szwedzką i rosyjską. Od 1772 r. był pod zaborem pruskim. Miasto próbowały zdobyć nawet wojska napoleońskie. W dwudziestoleciu międzywojennym w mieście funkcjonowało słynne Centrum Wyszkolenia Kawalerii, a także Centrum Wyszkolenia Żandarmerii. Jurek przypomniał nam, że w 1980 r. w wypadku samochodowym na moście w Grudziądzu zginął słynny lekkoatleta olimpijski Bronisław Malinowski (ur. w 1951 r.) Most ten obecnie nosi jego imię. Aktualnie miasto liczy około 100 tys. mieszkańców.
O 9.00 spotkaliśmy się z przewodnikiem, z którym rozpoczęliśmy zwiedzanie Grudziądza od strony ul. Śniadeckich na osiedlu Strzemięcin, skąd rozpościera się piękna panorama. W pobliżu zobaczyliśmy rzeźbę Flisaka nad Błoniami, która w znajduje się w pobliżu Bramy Wodnej pośrodku fontanny. Dawniej flisakami byli chłopi ze wsi nad Wisłą, którzy spławiali towary rzeką. Obok pomnika można zobaczyć tabliczki z nazwami ul. Grudziądzkiej, które były lub są umieszczone w innych miastach w Polsce i Europie. Przechodziliśmy obok byłego Klasztoru Benedyktynek zbudowanego w połowie XVIII w., w stylu barokowym. Obecnie mieści się w nim Muzeum im. ks. dr Władysława Łęgi. W salach muzealnych prezentowane są m.in. eksponaty związane z dziejami i historią miasta. Wizytówką muzeum jest Galeria Współczesnego Malarstwa Pomorskiego.
Na wysokiej wiślanej skarpie w Grudziądzu widzieliśmy unikatowy w skali kraju zespół obronnych spichrzy. Potężne mury wznoszące się nad spokojnym nurtem rzeki Wisły robią wspaniałe wrażenie. Pierwszy murowany spichlerz powstał na wysokiej skarpie nad Wisłą w latach 1346-1351, kolejne około 1364 roku. W 1504 roku było ich już 14. Spichlerze spełniały przede wszystkim funkcję magazynów zbożowych, jednak ze względu na mocną konstrukcję pełniły również funkcję obronną. Od strony Wisły budynki były kilkukondygnacyjne, a od strony miasta, ze względu na topografię terenu, zaledwie parterowe lub jednopiętrowe.
Tę pamiątkową tablicę odsłonięto w niedzielę, 20 sierpnia 2006 r. z okazji XVIII Zjazdu Kawalerzystów RP w Grudziądzu. Widnieje na niej następujący napis: BŁONIE NADWIŚLAŃSKIE MIEJSCE PARAD CENTRUM WYSZKOLENIA KAWALERII. KONIOM WIERNYM TOWARZYSZOM KAWALERZYŚCI II RP. GRUDZIĄDZ 2006.
Tę tablicę poświęcono Juliuszowi Słowackiemu (1809-1849), który najpierw został pochowany na paryskim cmentarzu. Po latach jego prochy postanowiono przenieść do Krakowa na Wawel W czerwcu 1927 r. ekshumowano szczątki Słowackiego, które następnie na polecenie Marszałka Piłsudskiego zostały przewiezione do Polski. Jego trumna płynęła w górę Wisły do Warszawy na pokładzie statku Mickiewicz, który zatrzymywał się w licznych portach rzecznych między innymi i w Grudziądzu 22 czerwca 1927 r. Trumna spoczywała na statku na wysokim sarkofagu, okalanym czterema zniczami. Na pamiątkę tego zdarzenia w połowie schodów prowadzących z Błoni Nadwiślańskich pomiędzy spichrzami do ratusza wmurowano pamiątkową tablicę.
Poniżej pomnik ułana z dziewczyną w Grudziądzu - zwany również "Ułan i dziewczyna". Uroczyste odsłonięcie nastąpiło 23 sierpnia 2008, podczas XX Jubileuszowego Zjazdu Kawalerzystów II RP. Na cokole fragment wiersza generała Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego: Bo serce ułana, gdy położysz je na dłoń: Na pierwszym miejscu panna, przed panną tylko... koń.
Zwiedziliśmy ruiny zamku krzyżackiego z XIII w. Weszliśmy na szczyt zrekonstruowanej w 2014 r. wieży zamkowej Klimek, która ma 30 metrów wysokości, a jej odbudowa kosztowała 6 milionów złotych. Z platformy widokowej oglądaliśmy wspaniała panoramę miasta i okolic.
Na Placu Miłośników Astronomii widzieliśmy pomnik największego astronoma wszechczasów z napisem MIKOŁAJOWI KOPERNIKOWI GRUDZIĄDZANIE 1972. Wstąpiliśmy do zabytkowego Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Opiekunki Grudziądza, która jest Kolegiatą – Bazyliką Mniejszą p.w. Św. Mikołaja. Potem odpoczęliśmy sobie na ławeczce z Mikołajem Kopernikiem na Rynku. Rzeźba razem z ławeczką została odlana z brązu i odsłonięta w 2015 r.. Kopernik w jednej ręce trzyma sakiewkę z pieniędzmi, a w drugiej księgę. Umieszczona jest w takim miejscu, aby w tle było widać bazylikę. Grudziądzka ławeczka ma przypominać o tym, że Kopernik był nie tylko wybitnym astronomem, ale również ekonomistą. Nie gdzie indziej tylko w Grudziądzu wygłosił "Traktat o monecie". Było to w 1522 r.
Po południu zwiedzaliśmy z drugim przewodnikiem Maciejem Wiśniewskim (autorem opracowań, miłośnikiem historii fortyfikacji, kolei i wojskowości) Fort Wielka Księża Góra: schrony i wartownie, m.in. zbudowany w latach 1889-1891 schron piechoty dla 108 żołnierzy, najmłodszy na terenie fortu (1898-1900) schron koszarowy piechoty dla kompanii piechoty (250 żołnierzy), schron sanitarny zbudowany około 1905 r. dla rannych i chorych żołnierzy, schron amunicyjny zbudowany w latach 1890-1891, przewoźną wieżyczkę armat 5,3 cm „Fahrpanzer”, betonowe stanowiska dla przewoźnych wieżyczek armat 5,3 cm „Fahrpanzer”, również schron – baterię pancerną haubic 15 cm, zbudowaną w latach 1894-1895 (na terenie Polski znajdują się jedynie trzy tego typu obiekty z czego dwa w Toruniu i jeden właśnie w Grudziądzu, obiekt grudziądzki jest jednak najstarszy), wieże pancerne haubic H.P.T.93 (w zakładach Grusona w Magdeburgu wyprodukowano 12 takich wież – 8 znajduje się w Mutzig w Alzacji, a 4 pozostałe w Grudziądzu; są to zatem obiekty unikatowe), pochodzącą z lat 1898 – 1900 żelbetowo-betonową wartownię, a także wieżę obserwacyjną artylerii P.B.T. 94. W Zakładach Grusona w Magdeburgu zbudowano tylko cztery takie wieże, z czego trzy znajdują się w Mutzig w Alzacji, czwarta znajduje się właśnie tu w Grudziądzu. Jest to więc unikalny zabytek techniki.
.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz